Pháp Bảo Phật giáo Nam truyền

Bài Kinh khẳng định con đường giác ngộ rộng mở với tất cả mọi đối tượng, khi sự hồi đầu có mặt. Sự hồi đầu trong bài Kinh này bắt đầu bằng sự ngạc nhiên triết lý, dẫn đến chuyển hóa các nghiệp xấu.

Bài Kinh phân tích về hai quan điểm hạnh phúc của Ấn-độ giáo và của đức Phật. Nếu Ấn-độ giáo cho rằng hạnh phúc có được do chìm trong khổ hạnh thì ngược lại Phật giáo khẳng định hạnh phúc có được do chuyển hoá tâm thức.

Dựa vào các nguyên lý bình đẳng của Phật, tôn giả Ca-chiên-diên đã phân tích sự vô nghĩa của chủ nghĩa giai cấp Ấn-độ bằng các luận chứng bình đẳng rất sâu sắc và vững chắc gồm bình đẳng pháp lý, bình đẳng nhân quả, bình đẳng đạo đức và bình đẳng tu chứng.

Phật nhắc tích truyện kiếp quá khứ khi ngài là vua Makhadeva của Mithila cổ quản trị trị đất nước theo pháp quyền và chánh pháp, sống chuẩn mực về đạo đức như truyền thống cao quý.

Câu chuyện thanh niên nhà giàu có, nhờ tuyệt thực đã thuyết phục thành công cha mẹ cho đi tu. Khi về thăm gia đình, vị tăng sĩ này chia sẻ lý tưởng xuất gia do thấy rõ

Không nhận lời thỉnh cầu cúng dường của vua Kiki vì đã nhận lời của thợ gốm, đức Phật gián tiếp khích lệ mọi người đạt được 6 ưu việt

Giống kinh 29, đề cao giá trị của trí tuệ vượt lên các loại ánh sáng, đức Phật hướng dẫn kỹ năng vượt qua thói hưởng thụ 5 dục lạc (sắc, thanh, hương, vị, xúc) dễ chịu, hấp dẫn; hoàn thiện đạo đức và thiền định, chặt đứt 5 trói buộc tâm, đạt giác ngộ và giải thoát.

Phủ định thuyết toàn tri trong thức và ngủ của Ni-kiền-tử, đức Phật dạy thuyết tương duyên về sinh và diệt của con người và vạn vật. Phật liệt dẫn các loại ánh sáng gồm ánh đom đóm, đèn cầy, đuốc, đống lửa lớn, ngôi sao, mặt trăng rằm và mặt trời đứng bóng và cho rằng ánh sáng trí tuệ là tuyệt vời. Để chứng đắc tam minh tức trí tuệ của người giác ngộ, cần tu đạo đức và bốn thiền định, nhờ đó, kết thúc khổ đau.

Phân tích giới hạn của thuyết không làm ác, không hành nghề ác là thiện tối thượng, đức Phật dạy tiêu chuẩn của bậc chân tu gồm biết rõ thiện, ác từ tư duy đến hành động, nghề nghiệp và tu tập. Tu bốn tinh tấn để nhổ lên gốc của nghiệp và lối sống bất thiện là tham, sân, si và chấm dứt dục tưởng, sân tưởng, hại tưởng. Tu tập bốn thiền định và hoàn thiện tám chánh đạo giúp người tu trở thành chân tu, đạt được chánh trí, và giải thoát.

Đức Phật chia sẻ lý do nhiều người tu học theo ngài là do ngài đạt được sự tối thượng về giới đức, thuyết pháp với thắng trí, trí tuệ biết rõ người và mọi việc, dùng tứ thánh đế giúp ngượt vượt khổ đau và hướng dẫn tu tập 4 chính niệm, 4 chánh cần, 4 như ý túc, 5 lực, 7 giác ngộ, tám chánh đạo.