Pháp Bảo Phật giáo Nam truyền

Dựa vào lời Phật, Tôn giả Ananda bác bỏ bốn tà thuyết. Đồng thời, nói rõ tác hại của bốn thuyết bất an

Chứng minh tác hại của thuyết hoài nghi của ngoại đạo Trường Trảo, đức Phật hướng dẫn quán vô ngã đối với thân (từ tinh cha, trứng mẹ, được phối hợp bởi đất, nước, lửa, gió). Thân và ba loại cảm xúc khổ đau, hạnh phúc, trung tính đều bị vô thường chi phối, như cục bướu, như mũi tên, như điều bất hạnh, như bệnh chướng, như kẻ địch, như phá hoại. cũng là vô ngã và bị vô thường chi phối. Để giải thoát, nên chấp thủ thân, cảm xúc, không chấp thủ danh từ và mọi thứ trên đời.

Phân tích sự nguy hiểm và tác hại của thuyết hưởng lạc đối với năm dục lạc, đức Phật giải thích giá trị của hạnh phúc do tu thiền (thiền lạc). Bằng ảnh dụ “hạnh phúc cõi trời cao hơn hạnh phúc cõi người” và “sự đỡ ngứa do cào vết thương”, đức Phật khẳng định dục lạc sẽ thiêu đốt con người trong bất hạnh về lâu dài. Tu 4 cấp thiền định giúp con người trải nghiệm hạnh phúc sâu lắng, kết thúc khổ đau.

Nhờ lắng nghe đức Phật truy nguyên nguồn gốc của khổ đau từ tham ái, giận dữ và si mê và khích lệ từ bỏ 10 nghiệp bất thiện (giết hại, trộm cắp, tà dâm, nói láo, nó chia rẽ, nói tục, nói thị phi, tham, sân, si), du sĩ Vacchagotta đã trở thành tăng sĩ, tu tập chân chánh, chứng đắc thánh quả

Đức Phật chủ trương không mất thời gian trả lời các câu hỏi siêu hình, các câu chuyện hí luận. Để đạt được sự lìa tham, giác ngộ và giải thoát, đức Phật hướng dẫn kỹ năng vượt qua các ảo tưởng vễ ngã, ngã sở hữu, ngã tùy miên đối với bản thân và mọi sự vật trên đời. Bậc giác ngộ sau khi chết cũng như hiện tưởng củi hết, lửa tắt, không thể truy tìm được hướng đi.

Đức Phật cho rằng nhất thiết trí mà ngài đạt được về thực chất là ba tuệ giác (tam minh) gồm tuệ giác quá khứ của bản thân, tuệ giác về tái sinh của hữu tình và tuệ giác về hiện tại hết khổ đau. Đồng thời đức Phật khẳng định “toàn trí” tức tuệ giác trong thức và lúc ngủ là không có thật. Giải thoát, theo đức Phật, thực chất là giải thoát tâm khỏi trói buộc và giải thoát bằng trí tuệ.

Nhân dịp nói về lợi ích của không ăn phi thời, đức Phật khuyên người tu nên tinh tấn tu học và an trú vào hạnh phúc do dứt các bất thiện.

Tôn giả Xá-lợi-phất dạy 17 yếu tố giúp người tu ở rừng hay thành thị trở thành chân nhân và thánh nhân

Đức Phật khen ngợi và khích lệ những người đi tu vì lý tưởng cao quý, giữ giới hạnh, tu thiền định, đạt trí tuệ, nhằm giải phóng khổ đau của bản thân và mang lại hạnh phúc cho tha nhân. Đức Phật xác quyết rằng chỉ vì muốn mang lại lợi ích cho con người, đức Phật nói về cảnh giới tái sanh lành của Tăng, Ni và Phật tử sau khi qua đời.

Đức Phật dạy rằng người tu bị thất bại, hoàn tục cần noi gương tôn giả Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên sống an lạc hiện tại